Johan

Terug naar het begin

Dit is Johan

Johan woont sinds kort op zichzelf. Hij heeft voorheen in een gesloten inrichting gezeten vanwege een diep dal in zijn depressie. Ondertussen gaat het wat beter en woont hij weer op zichzelf. Hij ontvangt een bijstandsuitkering, want volledig werken gaat nog niet. Hij heeft weinig zelfvertrouwen en durft weinig te vragen. Daardoor houdt hij het vaak niet lang vol in een baan.

Deze maand is hij weer begonnen met werken om zich zo weer nuttig te voelen en iets te doen te hebben. Dit heeft hij doorgegeven aan de gemeente. Elke maand moet hij nu zijn loonstrook aan hen doorgeven. 

Na een half jaar gewerkt te hebben, trekt Johan het niet meer en moet hij weer stoppen met deze leuke baan. 

Ontdek waarom hij gestopt is met werken

Ontdek meer over Johan

Johan heeft in het verleden veel meegemaakt. Hierdoor is hij in een depressie geraakt, waarvoor hij is opgenomen. Johan is hierdoo heel onzeker. Hij kan heel lang lopen met iets en thuis maakt hij zich zorgen over wat er op werk gebeurt. "Ik kan het niet. Ik voel me teveel dan. Ik ben zo onzeker, door wat ik heb meegemaakt. Ik voel me altijd minder dan anderen. Ik denk altijd: ik ben niet zo geleerd als hun, jullie kleineren me."

Johan heeft nooit zelf over zijn geld hoeven nadenken. Zijn moeder regelde het voor hem omdat hij een gat in zijn hand heeft. Nu heeft een bewindvoerder die taak overgenomen. Hij gaat dus zelf niet over zijn geld. Zijn moeder helpt hem nu af en toe met zijn administratie.

"Wat mij tegengehouden heeft om te gaan werken, is dat mijn uitkering gekort wordt door mijn loon. Je kiest er niet voor om ziek te worden, of een zware operatie of een depressie te krijgen. Dan kan ik net zo goed toegeven aan mijn depressie en gewoon niks doen.”.

Johan

Elke maand moet je dat formulier invullen. Maar het is elke maand hetzelfde bij mij. Dus ik zat het maar braaf over te schrijven. Maar het voelt een beetje zinloos. Dan denk ik van ja maar mijn salaris staat gewoon vast, mijn uren staan vast waarom moet dit eigenlijk elke maand.

En dan gaat het ook nog eens fout ook af en toe?

Ja.

En werd het dan snel bijgesteld?

Ja dat wel.

Want hoeveel later werd het dan wel gestort, weet je dat nog?

Ja wel binnen een week meestal.

Het gaat net wat beter met me. Ik vind het dan ook erg spannend om weer te werken. Tot zover gaat het goed, maar ik houd bijna geen energie over. Gelukkig is mijn werk erg stabiel. Al het gedoe met de loonstroken vind ik wel erg onnodig. Mijn salaris is elke maand hetzelfde en toch moet ik het telkens doorgeven. Daar zie ik wel tegenop. 

Op een gegeven moment...

Oktober

Johan ontvangt een brief van de gemeente. Daarin staat dat de gemeente zijn uitkering

Communicatie: moeilijke taal

Uit onderzoek blijkt dat eenvoudige taal voor zowel laag- als hoogopgeleiden beter is. Vakjargon en dreigementen maken de brieven onbegrijpelijk voor klanten. 

en pas overmaakt als Johan zijn loonstroken opstuurt. 



Johan

"Ik vind het heel stressvol om post te openen"

"Ja"

"Omdat je dan gewoon, omdat je dan, je bent dan alleen je hebt zegmaar niet je ouders om je heen. En dan krijg je al die officiële dingen en dan, dat is stressvol."

Ik schrik direct wanneer de brief op de deurmat ligt. Sinds mijn depressie voelt alle post dreigend. Samen met mijn ambulant begeleider lees ik de brief door, ik durf dat niet alleen.  Ik begrijp nauwelijks wat ze bedoelen. Ik begrijp niet goed wat de brief betekent, voel me echt dom, maar goed. Ik denk dat is doorgevoerd dat ik nu werk. Dat is mooi. Er staat dat ik mijn uren moet doorgeven. Dat ga ik doen zodra ik mijn loonstrook krijg.

Nog even wachten op mijn loonstrook

De gemeente krijgt een signaal via het Inlichtingenburau dat Johan inkomsten heeft. De standaardwerkwijze is dat de gemeente de uitkering tijdelijk stopt, totdat de loonstroken zijn ontvangen. De administratie van de gemeente ziet dat de loonstroken er nog niet zijn. Ze sturen Johan een brief met daarin een hersteltermijn om alsnog de loonstrook op te sturen. Hoe het verrekenen werkt, staat niet in deze brief uitgelegd.

Door tijdsgebrek bellen ze Johan niet op, maar houden ze het bij het opsturen van een brief. 

Gemeente

We hebben standaard brieven die we in deze gevallen sturen. Wanneer mensen een uitkering aanvragen, wordt in het eerste gesprek wel uitgelegd wat mensen moeten doen als ze weer gaan werken. Maar als ze eenmaal weer aan het werk gaan, is dat weggezakt.

Klik om door te gaan

Wanneer Johan checkt of al zijn rekeningen zijn betaald, ziet hij dat zijn huur niet is afgeschreven. Dan ziet hij dat zijn uitkering

Systeem: Handelen voor communiceren

Het is opvallend hoeveel mensen onverwachts geen uitkering gestort krijgen zonder hiervan op de hoogte te zijn. Gemeenten geven deze wijzigingen vaak niet pro-actief door aan klanten. Klanten begrijpen zo niet waarom de uitkering niet gestort is.

Johan

Nou dan ga ik even met de back office bellen, en dan zetten ze je weer in de wacht, en dan gaan ze zoeken, en dan komen ze terug van “ojaaa we hebben hem gevonden hoor, je loonstrook”.

Niet dat ze dan even zeggen van “Sorry dat we de schuld bij u hebben gelegd”. Helemaal niks.
Het is gewoon van “oja, we zien hem staan inderdaad.” 

En dan krijg je te horen “geen zorgen hoor de volgende dag staat het er op”. Denk ik ja “geen zorgen?!”. Je maakt je uiteraard zorgen, want je zit met twee kinderen en je zit wel met je huis.

Paniek! Hoe kan dat nou? O, nee wat nu? Hoe moet ik mijn huur betalen? En de andere rekeningen? Waarom doet de gemeente dit? Ik heb toch alles doorgeven. Heb ik toch wat fout gedaan? Ik ben nog nooit te laat geweest met mijn huur. Het ligt vast aan mij. 

Ik neem contact op met de gemeente samen met mijn ambulant begeleider

Gemeente

We hebben uw loonstrook nog niet ontvangen en geen schatting van u gekregen. Dus maken we ook geen uitkering over. U heeft zich niet aan de regels gehouden. We weten dat u elke maand hetzelfde verdient, maar willen toch de loonstrook zien. Zorg dat u uw inkomstenbriefje met loonstrook zo snel mogelijk opstuurt. Dan maken we alsnog de uitkering naar u over.

Oké, waar is die loonstrook?

Johan

Ik wist dat mijn loonstrook laat was, maar niet dat het zo erg zou zijn. De gemeente weet toch gewoon wat ik verdien? Ik heb mijn uren toch ingevuld? Maar goed, ik moet die loonstrook hebben.

Johan belt in paniek zijn werkgever op. De personeelsadministratie geeft aan dat ze achterliggen met het verwerken van de uren. Dit komt vaker voor, waarschuwen ze hem.

Johan vraagt na wanneer hij zijn loonstrook kan verwachten. Ze kunnen hem nog geen duidelijkheid geven, alleen dat ze het zo snel mogelijk opsturen. 

Johan

Het kost me bakken, en bakken met energie en frustratie. En af en toe heb ik heel veel energie maar het is ook vaak dan zie ik het gewoon niet meer zitten. Het is zoveel dat je zelf moet regelen. 

Wat heb ik daar nou aan. Ik moet nu mijn rekeningen betalen. Wie kan mij nu helpen? Misschien mijn inkomensconsulent. Maar eerst mijn ambulant begeleider vragen of ze erbij kan zijn.  

Ik vraag mijn ambulant begeleider om hulp

Hij haalt zijn ambulant begeleider erbij en belt samen met de ambulant begeleider de gemeente. Samen hopen ze erachter te komen of de gemeente kan helpen met de rekeningen. Ze krijgen het

Contact met medewerkers van de gemeente gaat over veel schijven. Wie een vraag heeft, belt vaak eerst met een klantcontactcentrum, waar medewerkers de meest voorkomende vragen proberen te beantwoorden, of doorverwijzen naar de juiste contactpersoon binnen de gemeente. Dat kunnen er nogal wat zijn: de eigen klantmanager of casemanager, een werkconsulent die de bemiddeling naar werk heeft gedaan, een inkomensconsulent die in de gaten houdt of mensen wel recht hebben op een uitkering, of de uitkeringsadministratie die de uitkeringen betaalt en loonstroken verwerkt.

aan de lijn.  

Johan

Ik heb een vraag over mijn uitkering.

Medewerker van de gemeente:

Uw inkomensconsulent weet hier meer over. Ik maak een terugbelnotitie en dan wordt u binnen twee werkdagen teruggebeld.

Johan

Oh… Oke… Maar...

Johan

Je zegt dat je niet meer alleen ging luisteren. Waarom luister je niet meer alleen aan de telefoon?

Uhhmm omdat je een antwoord krijgt van mensen en een uur later zeggen ze gewoon doodleuk dat ze het niet gezegd hebben.

Ja, of dat ik het verkeerd begrepen heb. 

Dit kan niet. Nu bellen ze terug wanneer mijn begeleider er niet bij is. Dat wil ik niet. 

Ik vraag mijn ambulant begeleider of we alsjeblieft samen later nog een keer kunnen bellen

De ambulant begeleider heeft een gaatje kunnen maken in haar agenda. Dus de volgende dag proberen ze het samen nog een keer.

Gelukkig is de inkomensconsulent er nu wel en samen beslissen ze dat de inkomensconsulent contact opneemt met de woningbouwcorporatie voor uitstel van betaling van huur. 

Gemeente

Ben je ook weleens daardoor in financiële problemen gekomen? Of is dat daardoor ook kunnen voorkomen?

Nee het is wel kunnen voorkomen. Moet ik wel zeggen mede dankzij mijn tussenpersoon. Want die heeft de tweede keer dat mijn uitkering er niet was zelf aangeboden “goh, weet je, ik ga jouw woningstichting bellen dat de schuld bij ons ligt dat jouw huur nu weer niet op tijd is.” En die heeft ook inderdaad toen de woningstichting even gebeld netjes van “de fout ligt bij ons en het is onze schuld dat zij haar uitkering niet op tijd is waardoor haar huur dus te laat is.”

 De inkomensconsulent gaat hier achteraan en kan inderdaad een uitstel regelen bij de woningcorporatie. Dit geeft hij per mail door aan Johan. Ook vertelt de inkomensconsulent dat Johan op zijn inkomstenbriefje een schatting van zijn inkomen kan invullen.

Oké, op zoek naar het inkomstenbriefje

Johan vindt het schattingsformulier en ontvangt een mail van zijn inkomensconsulent dat het gelukt is met uitstel aanvragen voor zijn huur. 

Johan

Ja maar terwijl ik toen wel al met mijn tussenpersoon had uitgerekend wat ik dus maandelijks zou gaan verdienen. En dat klopte ook inderdaad. 

Dus eigenlijk hadden ze al vanaf dat moment kunnen weten van nou he de loonstrook is wel is waar te laat of hij kwam in dit geval zelfs helemaal niet aan zoals ze zeggen. Ze hadden eigenlijk al zelf een berekening kunnen maken van dit heeft ze maandelijks elke maand weer. Dus dat halen we gewoon er af.

Wat een opluchting. Dat geeft me even ademruimte. Super fijn dat hij mij kon helpen en dat het gelukt is. Ik heb het formulier gevonden. Een schatting maken van mijn loon is niet zo moeilijk, ik verdien toch elke maand hetzelfde.  

Ik geef mijn schatting door

De maand erna komt zijn uitkering weer niet op tijd. Terwijl Johan zijn loonstrook wel op tijd opstuurt.

Johan

Toen kreeg ik ook in ene die brief van we gaan je uitkering stoppen want je loonstroken zijn niet op tijd.

Dat ik dacht van ho wacht eens even, mijn loonstroken zijn gewoon altijd op tijd, Waarom willen jullie mijn uitkering stoppen?

Wat een stress dit! Ik krijg een herinneringsbrief van de woningbouw over achterstallige huur. Dit is al de tweede keer. En ze dreigen nu met me uit mijn huis te zetten. Wat gaat er nu mis?

Wat zou jij doen?

Ik heb nu geld nodig. De vorige keer dat dit probleem speelde, vertelde de inkomensconsulent dat ik het inkomstenformulier moest invullen. Dat loste toen het probleem op. Ik kies daarom voor de oplossing die eerder ook al werkte.

Ik heb mijn ambulant begeleider nu al zo vaak gevraagd om te helpen. Ik voel me een beetje bezwaard. Maar ik durf ook niet alleen de gemeente op te bellen. Straks begrijp ik iets verkeerd of mis ik belangrijke informatie. 

De gemeente zei dat ik mijn loonstroken moest inleveren en mijn uren moest invullen. Dat heb ik allebei gedaan. Precies zoals ze vroegen. Ik weet niet wat er misgaat, maar ik moet nu die huur betalen. Maar waar haal ik dat geld vandaan? Mijn vrienden durf ik hier niet voor te vragen…

Johan heeft gekozen om een inkomstenbriefje in te vullen

December

De maand december brengt eindelijk goed nieuws. Johan krijgt een eindejaarsuitkering. Hij koopt wat leuks voor zijn familie voor sinterklaas en betaalt zijn schuld bij de zorgverzekering af.

Johan

Gelukkig is de dure periode nu achter de rug en tijd voor een nieuw jaar met nieuwe kansen. De eindejaarsuitkering kwam als geroepen. 

Gemeente

De gemeente ziet dat Johan een eindejaarsuitkering krijgt. Dit betekent dat hij meer inkomsten uit werk heeft dan ingeschat. De gemeente gaat dit verrekenen met zijn uitkering. Het gaat om een paar honderd euro. Dat is hoger dan Johans aanvullende uitkering. De gemeente verrekent het daarom met de uitkeringen van januari, februari en maart van het volgende jaar. De uitkeringsadministratie (niet de inkomstenconsulent) verwerkt dit in het systeem. Johan merkt dit echter pas veel later.

Een maand later

Januari

In januari ziet Johan dat zijn uitkering weer niet is gestort. Terwijl hij nu en zijn loonstrook en de schatting had doorgegeven. Voor de zekerheid had hij maar beide gedaan.

Johan

Dit is echt niet leuk meer. Wat moeten al die instanties wel niet van me denken. Ik ben normaal nooit te laat met betalingen, maar sinds ik werk gaat het alleen maar mis. Wat moet ik hier nou mee? M’n moeder dringt aan dat ik de gemeente moet bellen. Laat ik dat maar doen. 

Ik maak een afspraak met mijn ambulant begeleider om te bellen.

Ondertussen...

Checkt Johan heel vaak zijn bankrekening. Is hij bang voor de brievenbus en telefoontjes. Hij kan het niet meer loslaten. Non-stop malen zijn geldzorgen in zijn hoofd. Als trucje pint hij geld voor de hele maand wat hij mag uitgeven, maar dat is zo weinig dat hij zijn boodschappen via lokale voedselpakketten binnen krijgt en af en toe geeft zijn moeder hem een maaltijd.  

De belafspraak met de ambulant begeleider is gemaakt

Johan neemt weer samen met zijn ambulant begeleider contact op met de gemeente. Zijn inkomensconsulent legt hem de regels uit en de gevolgen voor zijn uitkering. 

Johan:

Waarom is mijn uitkering niet gestort? 

Inkomensconsulent:

We verrekenen de eindejaarsuitkering met je uitkering van de komende drie maanden, dus de komende drie maanden krijg je geen uitkering. 

Johan:

Maar hoe dan? Ik kan al nauwelijks rondkomen. Ik dacht dat dit een extraatje was. 

Inkomensconsulent:

Voor anderen is de eindejaarsuitkering inderdaad een extraatje, maar niet als je in de bijstand zit.

Johan

Ik was bezig met het opbouwen van mijn uren. Maar ik had totaal geen rust om die uren op te bouwen omdat ik de helft van de tijd bezig was met brandjes blussen bij het UWV.

... Hoe moet ik dit voor elkaar boksen? Dat wordt een hele zware tijd de komende maanden. Ik beleef steeds minder plezier aan werken. Ik kan dit echt niet aan. Wat een start van een nieuw jaar.

Ontdek hoe het nu met Johan gaat

Februari

Het heeft heel veel stress met zich meegebracht. Dat zeker. Waardoor ik ook heel veel ben afgevallen. Daarvoor was ik al heel veel afgevallen omdat ik in een scheiding lag, dus daar was al in een keer 17 kilo van af. En toen kwam dit er ook nog eens bovenop. Dus het was een grote molen van stress en narigheid.

Dat ik op een gegeven moment wel zoiets had van, weetje… dit heeft gewoon geen zin meer voor mij.

En dom van mezelf. En ik heb er ook hulp bij gekregen. Dat ik op een gegeven moment ook echt op de brug heb gestaan hier bij Dordrecht van 'Oke, ik ben er klaar mee.' 

Dit is voor Johan de druppel en hij belandt weer in zijn depressie. Het lukt hem niet meer om uit bed te komen voor werk. Wat heeft het nog voor zin. Hij komt daardoor weer gedeeltelijk in de ziektewet. De gemeente vult de uitkering van zijn ziektewet aan.

Hoe heeft deze ervaring Johan veranderd?

Dit is Johan

Johan komt weinig de deur uit.

"Als er gedoe is in de familie, kan ik heel depressief worden. Dan wil ik niemand meer zien, dan houd ik de begeleiding buiten de deur. Het is nooit echt rustig bij mij in de familie. Dat is heel vervelend hoor."

Johan heeft inmiddels wel een vriendin gekregen waar hij heel veel steun aan heeft. Zijn vriendin is licht verstandelijk beperkt en heeft ook ervaring met werken vanuit een uitkering. Daarover kunnen ze goed met elkaar praten. Zij heeft ooit in de horeca gewerkt en wil graag weer werken, maar vindt het momenteel nog te spannend. 

Ontdek meer over Johan

Johan ziet het allemaal niet meer zitten. Hij voelt zich een nietsnut en is er klaar mee. Graag zou hij weer willen werken, maar hij denkt niet dat het aan besteed is, hem gegund is. Nu gaat hij zich focussen op overleven. Werken helpt daar niet bij.

"Ik vertrouw mijn inkomensconsulent. Hij regelt alles voor me. Ik hoef hem maar te bellen of hij zorgt dat het weer goed komt. 'Oh, is het weer eens niet goed gegaan?' Tja, ik denk toch dat ik het dan beter moet aanleveren. Als ze het maar oplossen."

Johan had de kennis en doe-kracht niet om voortijdig in te spelen op wat hem overkwam. Hij had al zijn focus op het werk zelf en niet alle randzaken eromheen. In de toekomst gaat dit niet zomaar voor hem veranderen, tenzij hij hier goed in wordt bijgestaan.